Đến xã Lạng Phong hôm nay, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng những đổi thay của vùng quê nông thôn mới, mà còn được chiêm bái những di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng với nhiều nét hoang sơ, cổ kính. Đình Tân Phong là một trong 2 di tích lịch sử văn hóa được UBND tỉnh xếp hạng là di tích lịch sử cấp tỉnh.

Khuôn viên di tích Đình Tân Phong, thôn Sào Thượng, xã Lạng Phong

Từ thành phố Ninh Bình, du khách đi theo Quốc lộ 1A (tuyến Ninh Bình - Hà Nội) 10km đến Ngã ba Gián Khẩu, rẽ trái theo Quốc lộ 12A về phía thị trấn Nho Quan 20km, đến cầu Nho Quan rẽ trái đi thêm 1km là đến di tích.

Di tích tọa lạc trên khu đất bằng phẳng, có phong cảnh đẹp, phía đông bắc là dòng sông Hoàng Long uốn lượn chảy qua, thuộc thôn Sào Thượng, xã Lạng Phong, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Di tích là nơi thờ  Trần Hưng Đạo vương (cùng vợ, con) , ngoài ra phối thờ Công đồng.

Theo các cụ cao niên kể rằng: Khi xưa Trần Hưng Đạo rút quân từ Thăng Long về vùng Trường Yên để củng cố mặt trận phía Nam đã đi qua thôn Sào Thượng. Sau khi đánh thắng quân xâm lược Nguyên - Mông, trở thành vị anh hùng dân tộc, người dân trong vùng ai ai cũng kính phục. Có một gia đình nông dân vì không có con đã sang đền Bảo Lộc (Nam Định) rước chân nhang về lập đền thờ ngài. Lúc đầu đền nhỏ, từ ngày lập đền nhân dân trong vùng làm ăn khấm khá hẳn lên. Người dân trong vùng bảo nhau quyên góp xây dựng thành ngôi đình khang trang, sạch đẹp để thờ tự.

Trần Hưng Đạo, một nhân vật lịch sử có tầm vóc vĩ đại, được nhân dân coi là bậc “thánh”. Một anh hùng quang vinh của dân tộc, một thiên tài quân sự mà công lao và sự nghiệp cứu nước của ông sẽ sống mãi với lịch sử oai hùng của dân tộc ta.

Đến với đình Tân Phong, chúng ta sẽ không khỏi ngạc nhiên trước một công trình kiến trúc độc đáo kết hợp với phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Đình được xây dựng theo kiến trúc hình chữ Đinh (J), quay hướng Tây Bắc. Tiền đường 5 gian, chiều rộng 4,2m, chiều dài 10m. Vì kèo kiểu kẻ suốt, trên 2 xà gian giữa có hai con bạch xà đang trườn, chầu vào chính cung, gian bên trái có long ngai bài vị thờ thành hoàng.

 Cổng vào đình được xây dựng kiểu tam quan, cổng lớn không có mái che mà là hai cột đồng trụ, trên đắp nổi nghê chầu. Hai bên là hai cửa nhỏ, 2 tầng 8 mái, mái đao uốn lượn, trên đắp nổi lưỡng long chầu nguyệt. Phía trước tam quan là hồ bán nguyệt, ở giữa đắp núi cảnh, trên đặt tượng Trần Hưng Đạo, tượng bằng đồng.

Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, Đình đã bị phá hủy nhiều lần, đến năm 1997, ngôi đền được nhân dân địa phương quyên góp xây dựng lại trên nền đất cũ. Hiện , di tích vẫn lưu giữ được nhiều giá trị lịch sử bằng giấy, bằng gỗ, bằng sứ, bằng sành, bằng đồng như: sắc phong, chuông đồng, bát hương….

Hằng năm, vào ngày 20 tháng 8 (âm lịch), tại di tích tổ chức giỗ Trần Hưng Đạo. Tại buổi tế có đọc văn tế, nội dung văn tế là lòng biết ơn của dân làng đối với công lao đóng góp của Trần Hưng Đạo với dân, với nước và lòng biết ơn của dân làng đối với công lao đóng góp của ông. Thời gian buổi lễ diễn ra trong một ngày, ngoài việc cúng tế còn tổ chức các trò chơi như: đánh cờ người, kéo chữ, chọi gà, múa kiếm, biểu diễn văn nghệ... Ngoài ra, vào các ngày tết Nguyên đán, mùng một, rằm hàng tháng tại di tích đều có đèn nhang.

Với những giá trị lịch sử văn hóa hàng nghìn năm, di tích đình Tân Phong đã thể hiện được sự hoành tráng mà tinh xảo, tôn nghiêm mà trữ tình. Đình Tân Lân không chỉ là nơi thờ phụng các vị Thành hoàng làng, bậc tiền nhân có công với dân với nước mà còn là  là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của Nhân dân trong vùng và du khách thập phương. Đình Tân Phong được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh vào tháng 9 năm 2008./.